مهیار نجم آبادی، کارشناس گردشگری در یادداشتی نوشت: صنعت گردشگری یکی از بخشهایی است که بیش از بسیاری از صنایع دیگر در معرض آسیبهای بیرونی قرار دارد. هر بحرانی در مقیاس ملی و بینالمللی، از تحریمهای اقتصادی و رکود تورمی گرفته تا بیماریهای فراگیر، جنگها و حتی بلایای طبیعی، بهسرعت اثرات خود را بر این صنعت نمایان میسازد. اما تجربههای جهانی نشان دادهاند که گردشگری، اگر با رویکردی علمی و مدیریتی هدایت شود، میتواند نه تنها از این بحرانها عبور کند بلکه به فرصتی برای بازآفرینی امید اجتماعی، ایجاد اشتغال و تقویت سرمایه اجتماعی تبدیل شود.
مفهوم «تابآوری» در این میان جایگاهی بنیادین دارد. تابآوری در گردشگری به معنای ایستادگی منفعلانه و صبر در برابر سختیها نیست؛ بلکه به معنای توانایی سیستم برای تداوم خدمات، حفظ کیفیت، بازگشت سریع به شرایط عادی و حتی خلق فرصتهای نو در دل بحرانها است. این ویژگی است که صنعت گردشگری ایران، با توجه به شرایط اقتصادی کنونی کشور و وضعیت دشوار معیشتی بسیاری از مردم، بیش از هر زمان دیگری به آن نیاز دارد.
تنوعبخشی به خدمات و بازارها
یکی از نقاط آسیبپذیر گردشگری ایران، وابستگی بیشازحد به برخی بازارهای خاص یا گروههای محدود مشتریان است. چنین تمرکزی باعث میشود هر تغییر سیاسی، اقتصادی یا اجتماعی، ضربهای سنگین به کل صنعت وارد کند. برای افزایش تابآوری، باید به سمت تنوعبخشی به خدمات و بازارها حرکت کرد.
گردشگری سلامت و زیارتی از جمله حوزههایی هستند که حتی در روزهای بحرانی نیز تقاضای نسبی و پایداری دارند. طراحی بستههای سفر کوتاهمدت، ارزان و خانوادگی نیز میتواند امکان بهرهمندی از سفر را برای اقشار متوسط و ضعیف جامعه فراهم کند. تقویت گردشگری داخلی و توجه به ظرفیتهای بومی و منطقهای نیز علاوه بر ایجاد تقاضای پایدار، به توزیع عادلانهتر منافع اقتصادی در سراسر کشور کمک خواهد کرد.
دیجیتالیسازی و نوآوری
آینده گردشگری ایران بهطور جدی وابسته به تحول دیجیتال است. اگر گردشگری سنتی در مواجهه با بحرانها بهسرعت دچار رکود میشود، گردشگری دیجیتال امکان تداوم و انعطافپذیری بالاتری دارد.
راهاندازی سامانههای یکپارچه رزرو برای هتلها، قطارها و آژانسها، توسعه بازاریابی دیجیتال و تولید محتوای چندرسانهای، استفاده از تورهای مجازی و حتی بهرهگیری از هوش مصنوعی برای تحلیل دادههای بازار، میتواند سطح آمادگی شرکتهای گردشگری را بهطور چشمگیری افزایش دهد. این ابزارها ضمن کاهش هزینههای عملیاتی، ارتباط دائمی و بیواسطهای با مشتریان ایجاد میکنند که در زمان بحران ارزش حیاتی دارد.
سرمایه انسانی تابآور
هیچ زیرساختی، هرقدر پیشرفته، بدون سرمایه انسانی توانمند قادر به تداوم خدمات نیست. کارکنان صنعت گردشگری سرمایهای بیبدیل هستند که باید در اولویت قرار گیرند.
ایجاد حس تعلق سازمانی، اجرای برنامههای آموزشی مستمر، طراحی مشوقهای کوچک اما مؤثر، برگزاری جلسات گفتوگو و توجه به سلامت روانی کارکنان، از اقداماتی است که میتواند انگیزه و روحیه آنان را حتی در شرایط دشوار حفظ کند. تجربه جهانی نشان داده است که شرکتهایی که در بحرانها از منابع انسانی خود حمایت کردهاند، در دورههای پساکریزی بهمراتب سریعتر رشد کردهاند.
حاکمیت شرکتی و همکاریهای شبکهای
یکی دیگر از ابعاد کلیدی تابآوری، استقرار حاکمیت شرکتی درست و همکاری شبکهای میان ذینفعان است. صنعت گردشگری متشکل از اجزای متنوعی چون هتلها، آژانسها، حملونقل ریلی و هوایی، و خدمات پشتیبانی است. هر یک از این حلقهها بهتنهایی آسیبپذیر است، اما در قالب یک زنجیره هماهنگ میتوانند قدرتی مضاعف پیدا کنند.
تشکیل کمیتههای تخصصی، شفافیت در تصمیمگیری، ارتباط مستمر میان بخش خصوصی و عمومی، و تعریف پروژههای مشترک میان شرکتها و نهادها، میتواند سطح تابآوری کل زنجیره را بهطور چشمگیری ارتقا دهد. این همکاری شبکهای است که اجازه میدهد صنعت گردشگری در برابر بحرانها نه تنها منفعل نباشد، بلکه بهصورت جمعی واکنش نشان دهد.
مسئولیت اجتماعی و امیدآفرینی
گردشگری تنها یک صنعت اقتصادی نیست؛ رسالتی اجتماعی نیز بر دوش دارد. مردم در روزهای بحران بیش از هر زمان دیگری نیازمند امید، نشاط و همبستگی هستند. صنعت گردشگری میتواند با روایتسازی مثبت در رسانهها، برگزاری برنامههای فرهنگی، اجرای کمپینهای حمایتی برای بازنشستگان و اقشار آسیبپذیر، و حتی طراحی سفرهای کمهزینه برای خانوادهها، در بازتولید روحیه اجتماعی نقشآفرینی کند.
چنین اقداماتی علاوه بر کمک به جامعه، برند گردشگری کشور را نیز بهعنوان صنعتی مسئولیتپذیر و مردمی تثبیت میکند؛ برندی که نه تنها به فکر سودآوری، بلکه به فکر رفاه و نشاط جامعه است.
صنعت گردشگری ایران در شرایط امروز، نیازمند یک راهبرد جامع تابآوری است؛ راهبردی که بر پایه تنوعبخشی، دیجیتالیسازی، سرمایه انسانی توانمند، حاکمیت شرکتی و مسئولیت اجتماعی شکل گیرد.
اگر این اصول بهطور عملی و جدی به اجرا گذاشته شوند، گردشگری ایران نهتنها میتواند از بحرانهای موجود عبور کند، بلکه از دل همین بحرانها فرصتهای تازهای برای رشد، نوآوری و خدمت به مردم خلق خواهد کرد.
این صنعت، با چنین نگاهی، قادر خواهد بود در ایران به الگویی موفق از تابآوری تبدیل شود؛ الگویی که هم به کارمندان خود امنیت و انگیزه میبخشد و هم به جامعه نشاط و امید هدیه میکند.
انتهای پیام/
نظر شما